Kun je je blaas trainen, zodat je minder vaak hoeft te plassen?

‘Kun je je blaas trainen, zodat je minder vaak hoeft te plassen?’ Dat vroeg dagblad de Volkskrant aan onze uroloog en medisch directeur Paul Kil. Hij legt uit dat ‘Ik heb een kleine blaas’ een misverstand is. En wat je wel en niet kunt doen tegen frequent plassen. Lees het artikel van de Volkskrant.

Je warme bed moeten verlaten voor nachtelijk toiletbezoek, of voor de zoveelste keer moeten stoppen bij een wegrestaurant. Kun je je blaas trainen, zodat je minder vaak hoeft te plassen?

Kleine blaas?

Veel mensen die vaak moeten plassen, zeggen dat ze een kleine blaas hebben. ‘Dat is een misverstand’, zegt uroloog Paul Kil van de urologische klinieken van Andros: ‘De blaas heeft bij zowel mannen als vrouwen nagenoeg altijd een normale capaciteit van ongeveer 500 milliliter.’ Wat wel kan variëren, is hoe snel iemand aandrang ervaart.

Vier tot zeven keer plassen

Kil legt uit: ‘In de blaas zitten receptoren die reageren zodra de blaas gevuld raakt. Deze signalen sturen een boodschap naar de hersenen: het is tijd om te plassen. De meeste mensen voelen aandrang als de blaas voor 250 tot 500 milliliter gevuld is. Bij een normale vochtinname van 1,5 tot 2 liter per dag, plassen we gemiddeld vier tot zeven keer.’ Maar bij mensen met een overactieve blaas is de aandrang veel eerder voelbaar.

Overactieve blaas

Bekkenfysiotherapeut en klinisch onderzoeker Dorien Bennink van het Leids Universitair Medisch Centrum: ‘Hoe vaak je plast zegt niet alles, want niet iedereen drinkt hetzelfde. Om te weten of je blaas overactief is, kun je je plas opvangen in een maatbeker. Plas je regelmatig minder dan 100 milliliter per keer, dan kan er sprake zijn van een overactieve blaas.’

 Of andere oorzaak zoals vergrote prostaat?

Een overactieve blaas kan het dagelijks leven en de nachtrust verstoren – niemand gaat graag vaak naar het toilet. Dus hoe verhelp je dit? ‘Het is belangrijk om eerst medische oorzaken uit te sluiten’, zegt hoogleraar urologie Laetitia de Kort van het UMC Utrecht. ‘Dit kunnen blaasontstekingen zijn, of een vergrote prostaat bij mannen. Maar ook medicatie of voedingsmiddelen zoals cafeïne, alcohol en asperges kunnen aandrang versterken.’

Verkeerd plassen

Als er geen onderliggende oorzaken zijn, kan het zijn dat je verkeerd plast. Bennink legt uit: ‘Als je vaak plast terwijl de blaas nog maar halfvol is, kan de blaasspier wel aanspannen, maar dit kost meer moeite. Hierdoor raakt de blaasspier onrustig, wat kan leiden tot frequentere aandrang.’

Bekkenbodem trainen?

De laatste jaren zijn er allerlei apps en apparaten op de markt gekomen voor verbetering van de bekkenbodem van voornamelijk vrouwen, zoals kleurrijke apparaten die je vaginaal inbrengt en aanspant. Werken ze echt? Bennink is kritisch: ‘De blaasspier werkt autonoom en daar heb je geen controle over. De bekkenbodemspieren kun je wel bewust aanspannen. Het versterken van deze spieren kan nuttig zijn bij incontinentie, maar het is lastig om alleen de bekkenbodemspieren te gebruiken zonder de omliggende spieren, zoals buik en billen, in te schakelen. Te veel druk op je buik kan juist de aandrang verhogen.’

De apps en apparaatjes zijn vooral gericht op kracht, maar volgens Bennink is het belangrijker om te ontspannen. ‘In het ziekenhuis gebruiken we ook zo’n apparaatje, maar dit is om te zien wanneer je aanspant en ontspant. Dit inzicht helpt onze patiënten vaak om zich beter te leren ontspannen.’

Als iemand vaak aandrang ervaart zonder dat de blaas vol is, kan iemand daar medicatie voor krijgen of bijvoorbeeld botox in de blaaswand, maar meestal wordt eerst blaastraining ingezet. Met een dagboekje of een app kun je bijhouden hoeveel je drinkt en hoe vaak je naar het toilet gaat, zodat je weet hoelang je kunt wachten tussen toiletbezoeken.

De hersenen

Loze aandrang voelen is volgens Kil meestal psychisch, omdat de blaas wordt aangestuurd vanuit de hersenen. ‘Daarom kun je bijvoorbeeld aandrang krijgen van de zenuwen. Of moet je extra nodig zodra je een wc ziet.’ Kil: ‘Als je weet dat de aandrang loos is, is het makkelijker die te negeren. Het zoeken van afleiding kan hem dan wegnemen.’ Ook kan het helpen om ontspanningsoefeningen te doen, zegt Bennink. ‘Vaak verdwijnt deze dan vanzelf.’

Te lang ophouden

Toch moet je niet zomaar experimenteren met het lang ophouden van de plas. De Kort: ‘Als je te lang wacht, kan dat ook problemen opleveren. Sommige mensen plassen maar twee keer per dag, bijvoorbeeld omdat ze door hun beroep niet vaak naar het toilet kunnen. Als er meer dan 500 milliliter in de blaas zit, gaat deze oprekken. Zie het als een ballon, als je dit te vaak doet, raakt deze uitgerekt.’

Geen sterke blaas maar een uitgelubberde blaas

Kil voegt eraan toe: ‘Deze mensen hebben dus geen zogenoemde sterke blaas, ze hebben een uitgelubberde blaas. Deze is minder krachtig waardoor de blaas niet meer goed kan legen. Dit kan weer leiden tot nierproblemen en infecties.’ Minder drinken is overigens ook geen oplossing voor frequent plassen, waarschuwt Kil: ‘Dan wordt je urine geconcentreerder, wat prikkelender is voor de blaaswand. Dit kan juist leiden tot meer aandrang.’

Wél ontspannen, niet persen

Ook hóé je plast is belangrijk: als de blaas niet helemaal wordt geleegd, moet je natuurlijk veel sneller weer – en het vergroot de kans op blaasontsteking. De Kort: ‘Zorg voor een goede lichaamshouding: zet je voeten plat op de grond, met je onderbenen in een hoek van 90 graden. Houd je rug recht en ontspan je buik, bekkenbodem en billen. Overigens kunnen sommige mannen beter staand plassen, ontdek wat voor jou werkt.’

Pers vooral niet, waarschuwt Bennink. ‘Daarmee veroorzaak je spanning in je bekkenbodem en dan plas je alsof je een tuinslang dichtknijpt.’ Het belangrijkste is om te ontspannen en rustig de tijd te nemen, zegt Bennink. ‘Liefst zonder telefoon, anders kun je onbewust toch weer spieren aanspannen. We willen altijd opschieten, maar op het toilet werkt dat niet. Maak er een momentje van om even lekker te niksen.’

Verder lezen over plasproblemen

Meer over veel plassen door prostaat

Zelftest: hoe erg zijn mijn plasklachten?

Bron: Volkskrant